Ludzie Witelonki

prof. dr hab. Bożena Płonka-Syroka

Prof. dr hab. Bożena Płonka-Syroka                        

Od 2023 r. pracuje w Collegium Witelona Uczelnia Państwowa w Legnicy, w Zakładzie Zdrowia Publicznego Wydziału Nauk o Zdrowiu i Kulturze Fizycznej. Wcześniej, po ukończeniu w 1980 r. studiów historycznych na Uniwersytecie Wrocławskim, pracowała w Zakładzie Historii Medycyny i Farmacji Akademii Medycznej we Wrocławiu (1980-1992), Zakładzie Humanistycznych Nauk Wydziału Farmaceutycznego (2007-2021) i Zakładzie Humanistycznych Nauk Farmaceutycznych Studium Nauk Humanistycznych i Społecznych (2021-2022) Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, od 2007 do 2022 pełniąc funkcję ich kierownika.  W latach 1991-2003 i 2011-2015 pracowała  w Instytucie Historii Nauki PAN w Warszawie. W latach 2011-2015 kierowała Studium Doktoranckim IHN PAN, którego program opracowała i prowadziła wykłady. Prof. Płonka-Syroka pracowała na Uniwersytecie Wrocławskim, w Instytucie Historycznym (2000-2002), następnie w Katedrze Etnologii i Antropologii Kulturowej (2003-2007).  Stopień doktora (1987) i doktora habilitowanego (2000) uzyskała w Instytucie Historii Nauki PAN w Warszawie. W 2000 r. uzyskała stopień profesora PAN, w 2003 profesora UWr., a w 2016 r. uzyskała tytuł profesora zwyczajnego.

W latach 1993-2024 prof. Płonka-Syroka była organizatorem 138 konferencji naukowych. Założyła i redagowała ze współpracownikami własne serie monografii naukowych: Studia z Dziejów Kultury Medycznej, Studia Humanistyczne Wydziału Farmaceutycznego AM we Wrocławiu, Kultura uzdrowiskowa w Europie, Orbis exterior – orbis interior, Antropologia wiedzy, Antropologia emocji, Antropologia miłości, Kultura i emocje, Medycyna i Religia, Doświadczanie choroby w perspektywie badań interdyscyplinarnych, Kultura medyczna ludów pozaeuropejskich, Lek roślinny,  Leki i choroby odzwierzęce, Historia diety i kultury odżywiania. Współcześnie nadal ukazują się serie Kultura uzdrowiskowa w Europie i Doświadczanie choroby w perspektywie badań interdyscyplinarnych. Wznowienie niektórych innych serii nastąpi w latach 2025-2026.

Prof. Płonka-Syroka była w 1992 r. jednym założycieli czasopisma „Medycyna Nowożytna”, wydawanego przez IHN PAN w Warszawie. W latach 1992-1999 była zastępcą redaktora naczelnego, a od 2000 jest członkiem redakcji tego czasopisma. W latach 2003-2007 była członkiem redakcji i zastępcą redaktora naczelnego czasopism „Medycyna i Okolice” i „Roczniki Antropologii Wiedzy” wydawanych w Katedrze Etnologii Uniwersytetu Wrocławskiego. W 1992 r. była też jednym z założycieli fundacji naukowej Humanitas et Scientia. Do chwili obecnej jest prezesem tej fundacji.    

Od 2000 do 2023 r. była członkiem Komitetu Nauki i Techniki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Od 2024 r. jest członkiem Sekcji Historii Nauki i Techniki Komitetu Nauk Historycznych PAN. Od 2022 do chwili obecnej jest członkiem Komisji Historii Nauki  Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie (od 2022). Od 1983 r. jest członkiem towarzystw naukowych o profilu historyczno-medycznym (Polskie Towarzystwo Historii Medycyny i Farmacji, Polskie Towarzystwo Historii Nauk Medycznych, Polsko-Niemieckie Towarzystwo Historii Medycyny). W latach 1992-2022 była w kilku kadencjach członkiem zarządów głównych tych towarzystw. Była także członkiem towarzystw naukowych o profilu ogólno-historycznym (Polskie Towarzystwo Historyczne, Polskie Towarzystwo Historiograficzne, Stowarzyszenie Muzeów Uczelnianych). 

Od 2007 do 2022 r. kierowała w Akademii Medycznej, a następnie Uniwersytecie Medycznym we Wrocławiu projektami naukowymi:  Nauka romantyczna XIX w. i jej współczesne dziedzictwo (2007); Humanistyczne aspekty nauki (2007-2008); Nauka i społeczeństwo w świecie nowoczesnym i ponowoczesnym (2009-2011); Historia medycyny i farmacji w perspektywie antropologii kulturowej (2009-2011); Historia farmacji śląskiej (2010-2012); Kultura uzdrowiskowa w Europie (2010-2012); Historia medycyny i farmacji polskiej w kontekście historyczno-porównawczym (2012-2014); Metodologia historii nauki i historia historiografii nauki (2013-2015); Imputacje kulturowe w teorii i praktyce europejskiej medycyny nowożytnej i współczesnej XVI-XXI wiek (2016-2018); Historia patologii, diagnostyki i terapii w medycynie europejskiej od czasów starożytnych po współczesne (2018-2019); Wpływ warunków socjalnych, stylu życia i wzorców kulturowych na stan zdrowia ludności w różnych warstwach społecznych (2020-2021). Od 1990 r. uczestniczyła także  w realizacji międzynarodowych projektów naukowych: Medizin und Judentum (Drezno), Deutsch-Russische Beziehungen in den Medizin (Lipsk); Europäische Wissenschaften (Erfurt), Health and Water-Culture (Stambuł). Prowadziła wykłady gościnne w ramach programu Erasmus w Stambule (2012) i Dreźnie (2013-2021). Była współorganizatorem 6 konferencji międzynarodowych o tematyce uzdrowiskowej (Wiedeń, Stambuł, Bursa, Diarbakir). Uzyskała stypendia naukowe DAAD (1992), KBN (1995-1999), Unii Europejskiej - program Kapitał Ludzki (2010-2011).

W Collegium Witelona w Legnicy prowadzi od 2023 badania nad historią kultury uzdrowiskowej, genezą i historią profilaktyki, historii diety i kultury odżywiania, problemami z obszaru etyki zawodowej i socjologii medycyny. Była promotorem 14 prac magisterskich, dalsze powstają obecnie pod jej opieką promotorską. Od 2024 r. jest członkiem Rady Programowej kierunku Zdrowie Publiczne.  Wcześniej była promotorem 4 prac doktorskich i ponad 200 magisterskich i licencjackich powstałych na Uniwersytecie Wrocławskim, Akademii Medycznej i Uniwersytecie Medycznym we Wrocławiu. Prowadziła na tych uczelniach  wykłady i seminaria z historii medycyny i farmacji, etyki zawodowej, metodologii historii, antropologii wiedzy, historii Polski i powszechnej XIX w. Była  członkiem Komisji Oceny Młodych Pracowników Nauki IHN PAN i Komisji Etycznej dla Pracowników Naukowych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Była recenzentem kilkudziesięciu prac doktorskich, habilitacyjnych i wniosków o nadanie tytułu profesora, wniosków grantowych oraz licznych recenzji wydawniczych monografii i artykułów w czasopismach naukowych o profilu ogólnohistorycznym i związanym z humanistyką medyczną.

Dorobek naukowy prof. Bożeny Płonki-Syroki obejmuje 13 książek autorskich, 140 tomów monografii wydanych  pod jej redakcją naukową oraz ok. 300 artykułów w czasopismach i monografiach.

Najważniejsze książki autorskie B. Płonki-Syroki to: Niemiecka medycyna romantyczna, Warszawa 2007, Medycyna w historii i kulturze, Warszawa – Bellerive-sur-Allier 2016; Problemy etyczne w farmacji, Wrocław 2020;  B. Płonka-Syroka, M. Hudaszek, W. Kurzyna, Obraz epidemii COVID-19 polskich tygodnikach opinii, czasopismach lekarskich i w świadomości pacjentów. Analiza krytyczno-porównawcza, Wrocław 2022.

Najważniejsze artykuły naukowe wydane od 2023 r.: B. Płonka-Syroka, M. Stych, B. Pawlica, M. Kmak, M.Migała, The functioning of the Polish Health Care System during the first wave of the SARS-CoV-2 pandemic in yte opinion of primary health care patients, „European Research Studies Journal” 2023, vol.26, nr 2, s. 606-616; B. Płonka-Syroka, M. Stych, M. Kmak, B. Pawlica, Selected aspects of the state health policy during the first wave of the Sars-CoV-2 pandemic, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie” 2023, nr 168, s. 365-374; B. Płonka-Syroka, M. Stych, Prawo do ochrony zdrowia a organizacja systemu opieki medycznej w Polsce powojennej (1945-1952), „Miscellanea Historico-Iuridica” 2023, t. 22, z. 2, s. 265-296; B. Płonka-Syroka, 75 lat polskiej medycyny i farmacji we Wrocławiu (1945-2020). Wybrane elementy historii wrocławskich wyższych uczelni. Część trzecia, „Medycyna Nowożytna” 2023, t. 30, z. 2, s. 131-164; B. Płonka-Syroka, A. Syroka, Zmiany w standardzie popularyzacji wiedzy o chorobach tzw. zwykłych i epidemicznych u dzieci na przykładzie kalendarzy adresowanych do mieszkańców Śląska w latach 1615-1786, [w:] Lecznictwo na prowincji. Narracje – źródła – epidemie. Wybrane problemy, red. W. Ślusarczyk, R. Kubiak, J. Nierebiński, Lublin 2023, s. 147-199.

Najważniejsze monografie zbiorowe pod redakcją B. Płonki-Syroki wydane po 2023 r.: M. Migała, B. Płonka-Syroka, B. Skolik, S. Jandziś (red.), Sto lat współpracy na rzecz zdrowia pacjenta. Medycyna i rehabilitacja w Polsce od odzyskania niepodległości do czasów współczesnych, Opole 2023;  B. Płonka-Syroka, B. Brzegowy, S. Dorocki, A. Syroka (red.), Kształtowanie się wzorców kultury uzdrowiskowej w kontekście środowiska naturalnego uzdrowisk europejskich. Kultura uzdrowiskowa w Europie, t. 15, Wrocław 2024; B. Płonka-Syroka, B. Brzegowy, S. Dorocki, A. Syroka (red.), Rola czynników środowiskowych w genezie i działalności uzdrowisk europejskich. Kultura uzdrowiskowa w Europie, t. 16, Wrocław 2024.

 Prof. Płonka-Syroka uzyskała za działalność naukową medal Komisji Edukacji Narodowej (2010), medal Bene Meritus (2011), nagrody naukowe i dydaktyczne Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego (2004, 2005, 2007, 2008, 2011), Rektora Akademii Medycznej/Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu (1984, 1987, 1988, 1992, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021, 2022) oraz Nagrodę Specjalną Polskiego Towarzystwa Historii Medycyny i Farmacji za monografię habilitacyjną (2003).